Σχηματική απεικόνιση διαφραγματοκήλης
Φυσιολογική και παθολογική γαστροοισοφαγική βαλβίδα
  • Σχηματική απεικόνιση διαφραγματοκήλης
  • Φυσιολογική και παθολογική γαστροοισοφαγική βαλβίδα

Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση - Διαφραγματοκήλη - Οισοφαγίτιδα

Η Γαστρο-Οισοφαγική Παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη ασθένεια και αφορά το 20% του πληθυσμού. Η αιτία βρίσκεται στην ελαττωματική λειτουργία της βαλβίδας που χωρίζει τον οισοφάγο από το στομάχι και κανονικά επιτρέπει την «ροή» της τροφής μόνο από τον πρώτο στο δεύτερο και όχι αντίστροφα. Όταν η βαλβίδα αυτή δεν λειτουργεί, επιτρέπεται η διέλευση περιεχομένου του στομάχου ανάδρομα προς τον οισοφάγο. Επειδή το περιεχόμενο του στομάχου είναι πολύ όξινο (καυστικό), ο οισοφάγος ερεθίζεται και δημιουργεί πόνο στο στήθος, ξινή γεύση στο στόμα, αίσθημα «καψίματος» στο στομάχι ή στο στήθος («καούρες»). Το πολύ λίπος στο φαγητό, το οινόπνευμα, η σοκολάτα, η καφεΐνη και η νικοτίνη είναι ουσίες που χαλαρώνουν την οισοφαγική βαλβίδα και αυξάνουν την παλινδρόμηση. Έτσι εξηγείται και το ότι πολλοί ασθενείς παραπονούνται για επιδείνωση των συμπτωμάτων τους μετά από βαριά βραδινά γεύματα που φυσικά περιέχουν τις περισσότερες από τις ουσίες που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Διαφραγματοκήλη και Παλινδρόμηση

Είναι συχνή η συνύπαρξη παλινδρόμησης και διαφραγματοκήλης. Ο οισοφάγος, καθώς διαπερνάει τον θώρακα, εισέρχεται στην κοιλιά από μία φυσιολογική οπή του διαφράγματος. Μερικές φορές, η οπή αυτή γίνεται παθολογικά μεγαλύτερη με αποτέλεσμα να παλινδρομεί όχι μόνο περιεχόμενο του στομάχου προς τον οισοφάγο αλλά και μέρος του ίδιου του στομάχου προς τον θώρακα. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται διαφραγματοκήλη. Όλοι σχεδόν οι ασθενείς με διαφραγματοκήλη έχουν παλινδρόμηση αλλά δεν είναι απαραίτητη η ύπαρξη διαφραγματοκήλης για να υπάρχει παλινδρόμηση, μια και υπάρχει μεγάλο ποσοστό ασθενών με παλινδρόμηση που δεν εμφανίζουν διαφραγματοκήλη.

Συμπτώματα

Τα συνηθέστερα παράπονα των ασθενών είναι πόνος στο στήθος, ξυνή γεύση στο στόμα, αίσθημα «καψίματος» στο στομάχι ή στο στήθος («καούρες») ιδιαίτερα μετά από το φαγητό. Σε πιο προχωρημένες μορφές οι ασθενείς αναφέρουν «ανέβασμα» φαγητού πίσω στον οισοφάγο ή και στο στόμα, σε σημείο που μερικοί αισθάνονται να πνίγονται από το φαγητό που ανεβαίνει. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις ασθενών που έχουν ξυπνήσει απότομα την νύχτα πανικόβλητοι με αίσθημα πνιγμού χωρίς να μπορούν να αναπνεύσουν διότι το περιεχόμενο του στομάχου έχει παλινδρομήσει προς τους πνεύμονες. Η παλινδρόμηση δηλαδή δεν είναι πάντα μόνο η αθώα «καούρα που περνάει με ένα χαπάκι». Ο χρόνιος και έντονος ερεθισμός του οισοφάγου λόγω παλινδρόμησης προκαλεί οισοφαγίτιδα, η οποία για χρόνια μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του οισοφάγου, μία νόσο με πολύ άσχημη πρόγνωση.

Βρογχικό άσθμα και παλινδρόμηση

Είναι εντυπωσιακό ότι πολλοί ασθενείς με «βρογχικό άσθμα» στην πραγματικότητα έχουν παλινδρόμηση. Πλέον είναι γνωστό ότι η συχνή παλινδρόμηση μικρών ποσοτήτων (σταγόνων) από τον οισοφάγο προς τους πνεύμονες, δεν προκαλεί βέβαια πνιγμό όπως οι μεγαλύτερες ποσότητες, προκαλεί όμως συνεχή μικροερεθισμό των βρόγχων με αποτέλεσμα την ανάπτυξη βρογχικού άσθματος. Σήμερα οι ασθενείς με βρογχικό άσθμα στους οποίους δεν βρίσκεται αλλεργική ή άλλη αιτία, πρέπει να εξετάζονται από ειδικούς για παλινδρόμηση. Το ίδιο ισχύει και για εκείνους που παραπονούνται για ανεξήγητη βραχνάδα. Όπως επίσης και για ασθενείς στους οποίους οι οδοντοστοιχίες καταστρέφονται χωρίς άλλη προφανή αιτία.

Θεραπεία

Συνήθως η θεραπεία είναι συντηρητική, δηλαδή μόνο με φάρμακα και αλλαγή ορισμένων από τις συνήθειες της ζωής. Τα φάρμακα αδρανοποιούν το οξύ του στομάχου και έτσι εξαφανίζουν τα συμπτώματα της παλινδρόμησης και ο ασθενής αισθάνεται βελτίωση. Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι τα φάρμακα αυτά δεν θεραπεύουν την νόσο, αλλά μόνο τα συμπτώματα. Δηλαδή, η ελαττωματική οισοφαγική βαλβίδα συνεχίζει να είναι το ίδιο ελαττωματική, το στομαχικό περιεχόμενο συνεχίζει να παλινδρομεί όπως και πριν, αλλά τώρα δεν είναι καυστικό όπως ήταν και γι’ αυτό δεν προξενεί συμπτώματα. Η οριστική θεραπεία είναι η λαπαροσκοπική αποκατάσταση, η οποία θεραπεύει την ίδια την αιτία.